Zendergegevens Scholekster

25-10-2022

De afgelopen jaren is in het onderzoek naar Scholeksters veelvuldig gebruik gemaakt van de door de Universiteit van Amsterdam ontwikkelde zenders met GPS, accelerometer en meer: UvA-BiTS, waarbij UvA de afkorting is van Universiteit van Amsterdam en BiTS van Bird Tracking System. Het meest recente onderzoek met UvA-BiTS vond plaats in het kader van CHIRP. Op deze website staan ook tal van nieuwsberichten over de resultaten van het zender onderzoek:

UvA-BiTS pagina online
Woerden valt niet in de smaak bij gezenderde scholekster
Gezenderde scholekster Wietske teruggevonden
Wat deden de gezenderde Scholeksters afgelopen winter?
Broedvogels op de Vliehors: Nieuwe zenders en storm
Update zendervogels Vliehors
Steeds meer zendervogels terug(gevonden) in de Waddenzee
Hoe snel en hoog trekken Noordelijke scholeksters?
42 scholeksters gezenderd op de Vliehors
Welke Vliehors-scholeksters weten de weg naar Texel?
Nature today: Texelse graslanden trekken scholeksters van Vlieland
IJs Waddenzee zorgt voor lokale verplaatsing gezenderde scholeksters
Op en neer van Vlieland naar broedgebieden
Van Vlieland naar Texel, Apeldoorn of Scandinavië en weer terug
De eerste bevindingen zenderonderzoek scholeksters in Assen
Korte- en langetermijneffecten van verstoring op vliegafstanden
Gevolgen van voedsel specialisatie voor foerageerpatronen
Hoeveel last hebben wadvogels van vliegtuigen?
Inefficiënte scholeksters hebben meer last van verstoring
Verstoring door vliegverkeer heeft meestal geen effect op overleving
Relatie tussen hoogwatervluchtplaats, foerageergebied en voedsel
Scholeksters vermijden verstoorde hoogwatervluchtplaats

Een deel van die nieuwsberichten geeft een mooie samenvatting van de wetenschappelijke publicaties die ondertussen verschenen zijn over het zender onderzoek. Aan die lijst kan nu een nieuwe publicatie worden toegevoegd, die echter duidelijk verschilt van eerdere publicaties. Dit nieuwe artikel beschrijft namelijk alle data die verzameld zijn met de UvA-BiTS zenders, niet alleen tijdens CHIRP van Scholeksters die op Vlieland waren gezenderd, maar ook van Scholeksters die tijdens eerdere projecten op Ameland, Schiermonnikoog en Balgzand van een zender waren voorzien. In totaal werden 202 Scholeksters van een zender voorzien. Dat leverde 6 miljoen GPS locaties op, 164 miljoen acceleratie metingen en 7 miljoen gedragscodes (vliegen, lopen, foerageren, poetsen en inactief). De gegevens worden uitgebreid beschreven en zijn openbaar beschikbaar op Movebank en GBIF.

Er zijn al heel veel analyses uitgevoerd, resulterend in een groot aantal wetenschappelijke publicaties, maar er zijn ook nog de nodige interessante analyses mogelijk. Dat geldt vooral voor de gegevens van de vogels die ’s winters op het Balgzand en op de Vliehors zijn gevangen voor onderzoek naar het gedrag in het overwinteringsgebied (Figuur 1).

Figuur 1: Kaarten van GPS-posities van de zes verschillende datasets. (a) geplot op een kaart van Nederland en aangrenzende gebieden van België en Duitsland met locaties van studieplekken (aangegeven door vogelsymbolen) en GPS-posities. (b) kaart van Noordwest-Europa met alle GPS-posities. De GPS-posities zijn weergeven met intervallen van een uur; hogere frequenties van GPS-posities zijn weggelaten in deze visualisatie.

Een deel van die overwinterende vogels bleek te broeden in Noorwegen en Rusland. Die vogels hebben duizenden kilometers gevlogen om daar te komen en gedetailleerd onderzoek naar die lange trektochten is nog niet uitgevoerd. Hoe hoog en hoe snel vlogen ze en hoe reageerden ze op wind? Een ander deel van de overwinteraars bleek broedvogel in het binnenland van Nederland en Duitsland en dat betrof zowel broedvogels van agrarisch gebied als van stedelijk gebied. Het zou interessant zijn om het terreingebruik van die vogels grondig te analyseren. Wat kunnen we achterhalen over de gebieden waar ze naar voedsel zoeken? En als binnenlandvogels terugkeren naar het broedgebied hoor je ze in het begin vaak alleen ’s nachts. Vliegen ze dan even op en neer? En tijdens het broedseizoen wordt ook nog wel eens naar het wad gevlogen, waarschijnlijk om bij te bunkeren. Tot welke afstand gebeurt dat? Vragen genoeg dus.

Het volledige artikel is hier te vinden:
van der Kolk H, et al. 2022. GPS tracking data of Eurasian oystercatchers (Haematopus ostralegus) from the Netherlands and Belgium. Zookeys 1123, 31-45.